بذر چیست؟

در ادامه مطلب شما را با ویژگی های خرید بذر و مشخصات بذر خوب آشنا میکنیم.

به طور کلی به اندام های زایشی گیاه اعم ازغلاف، قلمه، ریزوم ، پاجوش، دانه و … را بذر می گویند.

اما از دیدگاه مصرف کننده، بذرها شامل اندام های برداشت شده انسان می شوند و منابع اصلی پروتئین، چربی و کربوهیدرات برای انسان و حیوان هستند.

در واقع هر ساله حدود 350 میلیون تن پروتئین از بذر گیاهان مهم کشاورزی به دست می آید در حالی که این میزان شامل بذر سایر گیاهان کشاورزی و گیاهان وحشی نمی شود. دانه ها منابع ژنتیکی گیاهان هستند. اگر اندام تکثیر شونده یک دانه یا غلاف باشد، پس ذخیره ژنتیکی ترکیبی از ذخایر ژنتیکی والدین است.

اما در اندام های تکثیر شونده غیرجنسی مانند قلمه، پیاز سبز یا پیاز، تمام منابع ژنتیکی یک گیاه یا نهال مربوط به مادری است. گیاهان به دو صورت جنسی و غیرجنسی تولید مثل می کنند. در روش جنسی، اندام تکثیر شونده دانه است. از این رو برای کشت گیاهان دارویی مانند کرچک، زعفران، بادرنجبویه، زوفا، مریم گلی، بابونه، ماریتیجال، کدو تنبل، حنا، زینیا، سنبل، رازیانه، گل پامچال، گل مغربی، سورگوم، انیسون، رازیانه، سنجد، زیره ، سیاه دانه و… تهیه بذر ضروری است.

خرید بذر

بذر گیاهان دارویی باید از مراکز کنترل و گواهی بذر و یا از فروشگاه های دارای مجوز تهیه شود. بذرهای خریداری شده از مراکز مجاز دارای برچسب کنترل و گواهی است که نشان می دهد بذر در کجا تولید، فرآوری و نگهداری می شود و نحوه حمل و نقل بذر و توزیع آن مشخص می شود.

از خصوصیات بذرهای خریداری شده بر روی قیمت بذر می توان به خلوص فیزیکی (مقدار بذر خالص و مقدار ناخالصی)، خلوص ژنتیکی (بذر خالص مرتبط با تعداد) و درصد جوانه زنی (توانایی بالقوه) اشاره کرد. در روش غیرجنسی، گیاه توسط اندام های رویشی مانند قلمه، جوانه، پیاز و گیاهان تولید شده به روش خواب تکثیر و پیوند می شود. برخی از گیاهان دارویی مانند اسطوخودوس از طریق قلمه تکثیر می شوند. در این روش حدود 22000 قلمه در 40 متر مربع ریشه دوانده و پس از اخذ ضمانت ریشه زایی به زمین اصلی 1 هکتاری منتقل می شود.

برخی از گیاهان دیگر مانند نعناع و زردچوبه با کمک ریشه تکثیر می شوند، به این ترتیب ریشه ها را در بستر کاشت مناسب قرار داده و شروع به آبیاری می کنید. تعدادی دیگر از گیاهان دارویی مانند پیاز، سیر و سیب زمینی توسط پیازها و غده ها تکثیر می شوند. در واقع دانه های آنها پیاز، غده یا کورم است.

ویژگی ها و نشانه های فروش بذر خوب برای کاشت:

• بذرها باید دارای تعداد مناسب بوده و دوره رشد گیاه با اقلیم کشاورزی و سیستم های کشاورزی در محل سازگاری داشته باشد.
• بذر باید از نظر نوع و تنوع خالص باشد. (از نظر ژنتیکی خالص باشد)
• ذخایر غذایی کافی داشته باشید. (چروک نشده)
• برای خرید بذر باید از نظر شکل و رنگ و ترکیب و وزن هزار دانه همگان باشد.
• بذر باید تمیز و عاری از بذر علف های هرز، سنگریزه، تخم حشرات و … باشد.
• بذر سالم، شکسته و آسیاب نشده باشد.
• بذر باید تا حد امکان تازه باشد یا قدیمی نباشد.
• دانه ها باید دارای رطوبت مناسب باشند.

خواص بذر خوب

• نشانه مرغوبیت بذر رنگ و بوی دانه هاست.
• حتما رسیده باشد
• بذرها نباید رنگ پریده یا آلوده باشند
• رطوبت کمی را در خود حفظ کند
• پوک و توخالی نباشد
• خرد و شکسته نباشد
• عاری از هرگونه بذر علف هرز باشد
• وزن مناسبی داشته باشد

توجه:

از مواد شیمیایی استفاده نکنید زیرا به جوانه ها و گیاه آسیب می رساند.

چند نکته در هنگام خرید بذر و انتخاب دانه های خوب:

1- قوه نامیه:

در واقع قوه نامیه باعث حفظ دوره جوانه زنی بذرها می شود. در شرایط ایده آل، بذر برخی از کاکتوس ها تا چندین سال قابلیت سبز شدن را دارند، اما برخی از گونه ها به سرعت قدرت خود را از دست می دهند، بنابراین قبل از کاشت، با وجود بذر بهتراست، قدرت و توانایی تولید گیاه جدید بررسی شود. .

2– خالص بودن :

بذرهای مورد استفاده باید عاری از مواد خارجی اضافی (خاک، کاه، کاه، ماسه و …)، بذرهای آسیب دیده و شکسته و همچنین آلوده به آفات و بیماری ها باشند. وجود هر یک از این عوامل می تواند به محصول نهایی آسیب برساند و تلاش ها و هزینه ها را از بین ببرد.

3– سرعت جوانه زنی:

یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد درصد جوانه زنی بذر است، بذر بهینه برای کاکتوس ها در شرایط کاشت ایده آل که رطوبت، نور و دما رعایت می شود باید حداقل 80 درصد سبز شوند. برای اطمینان از درصد جوانه زنی بذر ابتدا چند نمونه بذر تهیه و بکارید و پس از تایید درصد جوانه زنی بذرها را به صورت عمده خریداری کنید.

جوانه زنی بذر و عوامل موثر بر آن

پس از کاشت بذر و رفع موانع رشد مربوط به خود بذر مانند رکود و خواب، نوبت به کنترل شرایط محیطی عوامل موثر در جوانه زنی می رسد.

از مهمترین این شرایط محیطی می توان به رطوبت، دما، نور و اکسیژن اشاره کرد. پس از رفع خواب بذر در صورت عدم رعایت شرایط محیطی پس از کاشت به خصوص دما و نور، بذر دوباره دچار خفگی می شود که به آن خواب فیزیولوژیکی می گویند.

مهمترین عوامل محیطی موثر بر جوانه زنی عبارتند از:

اکسیژن

همانطور که می دانیم، همه گیاهان به جز گیاهان آبزی برای زنده ماندن مانند سایر موجودات زنده به اکسیژن نیاز دارند. عواملی مانند استفاده از خاک با بافت سنگین، سخت و فشرده تنفس را دشوارتر کرده و در نتیجه اکسیژن دریافتی عوامل موثر بر جوانه زنی کاهش می یابد. این باعث می شود که بذرها جوانه نزنند. در این صورت لازم است خاک مناسبی انتخاب شود که به گیاه اجازه تنفس بدهد.

رطوبت

این آب و رطوبت است که سیستم های داخلی دانه ها را فعال می کند، به طوری که آب را جذب کرده و حجم آن را افزایش می دهد، در نتیجه پوسته ترک می خورد و ریشه قادر به بیرون آمدن است. به همین دلیل است که آنها را قبل از کاشت خیس می کنند. زمان ایده آل برای این کار حدود 8 ساعت است اما اگر بخواهیم بیشتر از این زمان آنها را خیس کنیم باید مرتب آب را عوض کنیم تا اکسیژن به آنها برسد و خفه نشوند. حداکثر زمان خیساندن 24 ساعت است.

نور

برخلاف تصور عموم، نور برای جوانه زدن برخی از گیاهان ضروری است و آن را از برخی دیگر باز می دارد. از بذرهای گیاهی که برای جوانه زدن نیاز به نور دارند می توان به کاهو، کرفس، پامچال و بنفشه آفریقایی اشاره کرد. به همین دلیل آن را در عمق خاک قرار ندادند. از طرفی ما گیاهانی داریم که با رسیدن نور به دانه هایشان رشدشان متوقف می شود. از جمله این گیاهان می توان به پیاز، سیر، سیر، زبان در پشت و گل ها اشاره کرد. این گیاهان پس از کاشت باید به خوبی پوشانده شوند.

دما

دمای محیط رشد مهمترین عامل در تعیین زمان کاشت است. دما عاملی است که بر سرعت و سرعت جوانه زنی تأثیر می گذارد.

حفظ تعادل دما یکی از حساس ترین فرآیندها برای حفظ شرایط محیطی است. کاشت بذر در دمای پایین منجر به جوانه زنی نابرابر می شود، از طرفی گرمای بیش از حد در محیط باعث خشک شدن گیاهان جوان و آسیب رساندن به آنها و یا جلوگیری از جوانه زنی بذر می شود (بذرها به دلیل دمای زیاد محیط خواب هستند).

به خصوص اینکه بذر پس از آبگیری به دمای محیط بسیار حساس می شود. هنگام تعیین دمای محیط باید نوع و شرایط دمایی خاص بذر این نوع گیاه را در نظر گرفت. زیرا برخی به دمای بیشتر و برخی به دمای پایین تری نیاز دارند.

به عنوان مثال، بذر گیاهان متعلق به مناطق معتدل معمولاً به دمای خنک نیاز دارند. برخی از گیاهان به قدری به گرمای محیط حساس هستند که اگر دما از 25 درجه بیشتر شود، بذر آنها به هیچ وجه جوانه نمی زند. از جمله این گیاهان می توان به کرفس، کاهو، پیاز حسن یوسف، سیکلامات، فریزیا، پامچال و زبان اشاره کرد. از سوی دیگر، برخی از گیاهان برای جوانه زدن بذرهای خود به دمای بالاتری نیاز دارند، مانند گیاهانی که بومی مناطق گرمسیری یا نیمه گرمسیری هستند.

برای اطلاع از قیمت خرید بذر با شرکت جوانه صنعت آریا منتخب پارسیان تماس بگیرید